ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ  ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2017

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ  ΓΛΩΣΣΑ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

 ΚΕΙΜΕΝΟ

Η δυστυχία του καναπέ, η κατάντια του Νεοέλληνα και η επέλαση της αποχαύνωσης

        Το Survivor αντικατοπτρίζει μια νοσταλγία για την αυθεντικότητα, την οποία ο τηλεθεατής έχει αποστερηθεί σφόδρα με τη χρονίζουσα τηλεοπτική κονσέρβα. Εισάγει φρέσκα πρόσωπα απέναντι στο μονοπώλιο των συνήθων υπόπτων τηλεπαρουσιαστών και λοιπών πρωταγωνιστών της μικρής οθόνης. Και μάλιστα ανθρώπους εντελώς τυχαίους, που διεγείρουν τους κρυφούς πόθους του μέσου τηλεθεατή για αυτόματη διασημότητα μέσα από το απόλυτο τίποτα, την οποία καλλιέργησε ο ναρκισσισμός και το life-style που σερβίρουν τα Μέσα Ενημέρωσης και η διαφήμιση από δεκαετιών.

        Καταρχάς οι άνθρωποι αγαπούν την κλειδαρότρυπα, δηλαδή τη δυνατότητα να χαζεύουν τις ζωές των άλλων, με τους ανταγωνισμούς, τα μίση και τα πάθη τους, από την ασφάλεια του καναπέ. Σ’ ένα τέτοιο παιχνίδι, οι τηλεθεατές μπορούν να συγκρίνονται ανώδυνα με τους παίκτες που εμπλέκονται σε περίπλοκες καταστάσεις, στις οποίες οι ίδιοι είτε θα επιθυμούσαν να συμμετέχουν, είτε απεύχονται. Την ίδια στιγμή πρόκειται για ένα τηλεοπτικό προϊόν εύπεπτο, με οικείους προβληματισμούς που αφορούν στην ανθρώπινη διεπαφή και επομένως καταλήγουν στην ταύτιση, μακριά από την περιπλοκότητα της ειδησεογραφικής επικαιρότητας και την επαναληπτικότητα των πάνελ με τους ξυλόγλωσσους πολιτικούς και ειδήμονες. Σε αυτό συμβάλλει κι η πραγματική ένδεια της Ελληνικής τηλεόρασης που δεν έχει να αντιπροσφέρει οτιδήποτε το αξιόλογο και το πρωτότυπο.  

        Λόγω της προσλαμβανόμενης διαδραστικότητας, ο θεατής έχει εδώ την ψευδαίσθηση της προσωπικής του επίδρασης επί των εξελίξεων και αισθάνεται λιγότερο παθητικός αποδέκτης. Ασφαλώς, τη συνταγή της επιτυχίας συμπληρώνει το ειδυλλιακό περιβάλλον, η καλοκαιρινή δηλαδή εικόνα, που απαντά στην ανάγκη του κουρασμένου Έλληνα να αποδράσει από τη ρουτίνα του, τουλάχιστον με τη φαντασία του, αφού δεν έχει πλέον πολλές  ρεαλιστικές δυνατότητες. Επιθυμούμε να δραπετεύουμε από την καθημερινότητα με νέες συγκινήσεις και με όχημα μικρούς, ιδεατούς ήρωες που αφαιρούν λίγο από το βάρος της. Την ίδια στιγμή, το Survivor καλύπτει την ανάγκη του ανήκειν. Γινόμαστε εύκολα οπαδοί ομάδων και κομμάτων ορμώμενοι από τη βασική μας ανάγκη να συνυπάρχουμε με άλλους σε ομαδικές συνθήκες.

           Τον πλούτον πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς, λέει ο λαός. Παιχνίδια με σημαντική τηλεθέαση και δημοσιότητα όπως αυτό υπόσχονται αυτόματη αναγνωρισιμότητα, ιδιαιτέρως ελκυστική στην εποχή μας όπου προβαλλόμενα πρότυπα είναι οι κάθε λογής επώνυμοι, ανεξάρτητα της αντικειμενικής τους υπόστασης. Βέβαια, η διασημότητα είναι ο κολασμός του άξιου και η τιμωρία του ταλέντου, αλλά στην ψηφιακή πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων και των ηλεκτρονικών μέσων, η αναγνωρισιμότητα μετράει το βάρος της σε χρυσό, διαψεύδοντας ακόμη και τη γνωστή λαϊκή ρήση. Από την άλλη, όπως έγραψε ο Μαρκ Τουέιν, “η δόξα είναι καπνός, η διασημότητα τυχαία.” Είμαστε μια φτωχοποιημένη χώρα που βλέπει φανατικά ένα παιχνίδι επιβίωσης. Από τη στιγμή που το “σκέφτομαι άρα υπάρχω” αντικαταστάθηκε με το “καταναλώνω άρα υπάρχω”, η απώλεια της δυνατότητάς μας να καταναλώνουμε όπως πριν μας καθιστά εξόριστους και περιττούς, ανήμπορους και οργισμένους.

         Ο ματαιωμένος εγωισμός του τηλεθεατή, μέτοχου της κατά τα άλλα ναρκισσιστικής, αλλά συνάμα φτωχοποιημένης, κοινωνίας μας, ανακουφίζεται μέσω της ταύτισης με τους παίκτες στο γυαλί. Γιατί αυτοί μοιάζουν να λειτουργούν ως προικισμένοι αντιπρόσωποί μας. Μας υποκαθιστούν σ’ ένα παρόμοιο με το δικό μας αγώνα όπου πρέπει να ικανοποιηθούν οι ουσιώδεις ανάγκες: της ασφάλειας, της κοινωνικής αποδοχής, της αυτοεκτίμησης και της αυτοπραγμάτωσης• έναν αγώνα που, όμως, λαμβάνει χώρα κάπου ανάμεσα στα διαλείμματα για διαφημίσεις μιας πληθώρας καταναλωτικών αγαθών!

        Η τηλεόραση αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο μετάδοσης μηνυμάτων και ιδεών και αποτελεί ιδανικό μέσο για τη διάδοση της πολιτικής προπαγάνδας. Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι είναι αρκετά έξυπνοι και ότι μπορούν να παρακολουθήσουν αυτό το μαζικό όπλο καταστροφής. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η πραγματικότητα είναι εκτός του «matrix» που μας δημιουργούν τα μέσα και ότι απαιτεί προσπάθεια, και μάλιστα σε συλλογικό επίπεδο, απεγκλωβισμού από αυτά. Στη σύγχρονη Ελλάδα η τηλεόραση είναι ο απόλυτος εκείνος παράγοντας που κρατά την κοινωνία σε καταστολή μέχρι την πλήρη εξαθλίωσή της.

Διασκευασμένο άρθρο στην εφημερίδα των συντακτών

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100 – 120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α.  Τα τυχαία πρόσωπα του Survivor αρέσουν στο τηλεοπτικό κοινό.

β.  Η ποιότητα της Ελληνικής τηλεόρασης συνδράμει ώστε οι τηλεθεατές να μην ταυτίζονται με τους παίκτες στο τηλεπαιχνίδι.

γ. Οι τηλεθεατές υποστηρίζουν ένθερμα τους μικρούς τηλε-ήρωες, παραμένουν όμως αντικειμενικοί στην κρίση τους χωρίς να ομαδοποιούνται.

δ.  Η ύπαρξη του ανθρώπου εξαρτάται πλέον από τα υλικά αγαθά, γεγονός που οδηγεί  σε αδυναμία και δυσάρεστα συναισθήματα.

ε. Οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με αυτές των τηλε-πρωταγωνιστών.

Μονάδες 10

Β2. α. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πέμπτης παραγράφου του κειμένου: «Ο ματαιωμένος εγωισμός …. πληθώρας καταναλωτικών αγαθών». Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

         β. Να βρείτε τον τρόπο πειθούς και τα μέσα πειθούς της τρίτης παραγράφου. «Λόγω της προσλαμβανόμενης… σε ομαδικές συνθήκες». Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 10

Β3. α. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: εύπεπτο, ψευδαίσθηση, ελκυστική, ματαιωμένος, απεγκλωβισμού

(Μονάδες  5)

        β. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: ανώδυνα, οικείους, περιπλοκότητα, αναγνωρισιμότητα, ταύτισης

(Μονάδες  5)

Μονάδες 10

Β4. α. Να βρείτε τη δομή και τη συλλογιστική πορεία της πρώτης παραγράφου. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(Μον. 2)

         β. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις από το δεύτερο συνθετικό των παρακάτω λέξεων του κειμένου : τηλεοπτική, υπόστασης, απώλεια

(Μον. 3)

Μονάδες 5

Γ. Σε ένα άρθρο 500 - 600 λέξεων, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, να εκθέσετε:

α) αφενός τους λόγους που οδηγούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης να προωθούν τέτοιου είδους τηλεπαιχνίδια και αφετέρου τους λόγους που το τηλεοπτικό κοινό τα παρακολουθεί και

β) την άποψή σας σχετικά με το ρόλο που οφείλουν να διαδραματίζουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για τη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης παραθέτοντας προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Μονάδες 40